W dzisiejszych czasach stres jest nieodzownym elementem naszego codziennego życia.
Według najnowszego raportu Mind Health Centrum Zdrowia Psychicznego „Kondycja psychiczna Polaków”, aż 62 proc. Polaków przynajmniej raz w tygodniu doświadcza stresu.
Z kolei zgodnie z danymi ADP „People at Work 2022: A Global Workforce View”, Polacy są jednym z najbardziej zestresowanych narodów w Europie – codziennie stresu w pracy doświadcza co piąty Polak (aż 22,15 proc.), więcej niż my stresują się tylko Niemcy (25,14 proc.).
Żyjemy w ciekawych czasach, w których z jednej strony mamy łatwy dostęp do informacji, technologii i wiedzy. Z drugiej zaś czasami ciężko nam z nich korzystać. Czujemy się bowiem przytłoczeni nadmiarem możliwości i zajęć a niedoborem czasu. Gdy tylko próbujemy nadrobić braki nowe zadania zaczynają się piętrzyć. Mamy poczucie, że nigdy nie będziemy w stanie odrobić tych zaległości. Dlatego też wiele osób może odczuwać z tego powodu stres.
Stres jest naturalnym uczuciem radzenia sobie z określoną sytuacją. Jest stanem, kiedy nasz organizm odpowiada na potencjalne niebezpieczeństwo. W sytuacji stresowej aktywowany jest układ współczulny – rozszerzają się źrenice, serce szybciej bije, pompując jednocześnie więcej krwi, zmysły się wyostrzają (lepiej widzimy, słyszymy, czujemy), a wyciszany jest układ przywspółczulny, który odpowiada za relaks. Uruchamia się wtedy reakcja walcz i uciekaj a hamowana jest reakcja odpoczywaj i traw. Naszym przodkom stan ten zapewniał przeżycie i ucieczkę przed drapieżnikami. Dzięki niemu jesteśmy w pełni zmobilizowani, gotowi do działania, podejmujemy szybko decyzje, mamy energię do działania.
W naszym życiu nie unikniemy stresu. Wręcz jest on nam potrzebny. Bowiem ten krótkotrwały po którego zniknięciu wracamy do ,,normalnego” funkcjonowania wpływa na nas korzystnie. Jak twierdzi autorka książki „Siła stresu” Kelly McGonigal z odpowiednim nastawieniem jesteśmy wręcz w stanie pokochać stres.
Stres motywuje nas bowiem do działania, podnosi poziom energii, mobilizuje siły organizmu do walki, umożliwia koncentrację na problemie. Może być bodźcem do podejmowania wyzwań. Dzięki stresowi człowiek stawia czoła przeciwnościom losu, realizuje ambitne cele. Stres sprzyja zdrowej rywalizacji. Wbrew pozorom dzięki niemu podnosi się nasza pewność siebie.
Problem pojawia się jednak wtedy, gdy mamy do czynienia ze stresem długotrwałym inaczej przewlekłym, permanentnym stresem, który utrzymuje się przez długi okres tygodni, miesięcy, a nawet lat. Taki rodzaj stresu działa już na nas destrukcyjnie, powodując szereg niekorzystnych reakcji zachodzących w naszym organizmie. Wpływa bezpośrednio na nas i nasze życie. Najczęściej ten rodzaj stresu towarzyszy nam przez cały czas, niezależnie od tego czy w danym momencie istnieje realne zagrożenie czy też nie. Szybki tryb życia, wielozadaniowość, brak lub niewystarczająca ilość snu, gonitwa myśli powodują, że nieustannie czujemy się zestresowani. Czekamy na zagrożenie, które w rzeczywistości nie nadchodzi. Nie zdajemy sobie sprawy, że w momencie, w którym stres nie opada przez długi czas kortyzol jest na wysokim poziomie. Jego nadmiar z kolei ma niekorzystny wpływ na nasz organizm.
Długotrwale utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu może bowiem uszkodzić korę przedczołową mózgu. Obszar ten pozwala nam utrzymać skupienie uwagi oraz odpowiedzialny jest za funkcje wykonawcze, a zatem szereg procesów pozwalających m.in. planować, organizować, rozwiązywać problemy.
Idealnego sposobu na radzenia ze stresem nikt jeszcze nie wynalazł. Na każdego bowiem działa zupełnie coś innego. W pierwszej kolejności należy przede wszystkim zadbać o podstawy.
Zwracaj uwagę, aby się wysypiać- nie zarywaj nocy. Jest to ważne także z punktu widzenia pracy naszego mózgu. Sen jest kluczowy po to, aby mózg mógł zapamiętywać, uczyć się i co ważne oddzielać emocje, z którymi zetknęliśmy się w ciągu całego dnia.
Naucz się spokojniej podchodzić do problemów i rozładowywać je: medytuj, oddychaj, licz do dziesięciu, często się śmiej. Znajdź sobie hobby, które odpręża.
Urlop podziel na części i wykorzystuj go kilka razy w roku. Nie musisz wcale wyjeżdżać na zagraniczną wycieczkę. Działka czy krótki wypad za miasto czy do lasu będą równie cenne. Nie ważne bowiem gdzie a liczy się to, aby w tym czasie postarać się ograniczyć korzystanie z telefonu, wyciszyć powiadomienia, dać sobie czas na odpoczynek i regenerację. Przemęczeni jesteśmy bowiem wolniejsi, działamy mniej efektywnie.
Nie zapominaj o zdrowym odżywianiu i suplementacji, a co ważne nie „zajadaj” stresu, zwłaszcza słodyczami. Nie tylko nie wpłynie to najlepiej na Twoją sylwetkę, ale też pamiętajmy, że cukier ma zgubny wpływ na naszą mikrobiotę jelitową (wszak jelita to nasz drugi mózg), który ma ogromny wpływ na nasz nastrój.
Nigdy też nie sięgaj po alkohol, kiedy czujesz się zestresowany. Uzależnisz się.
Pamiętaj jednak o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Woda jest kluczowa dla każdego procesu jaki zachodzi w naszym organizmie. W momencie, gdy jesteśmy odwodnieni nasz mózg, który nie ma dostępu do wystarczającej ilości glukozy a także nasz metabolizm zwalniają. Zaczynamy czuć się ociężali, boli nas głowa, czujemy się zmęczeni a co za tym idzie łatwiej o poirytowanie.
Uprawiaj jakiś sport albo przynajmniej pół godziny dziennie spaceruj na świeżym powietrzu.
Rozmawiaj szczerze o swoich problemach z partnerem, rodziną, przyjaciółmi. Nie gromadź w sobie napięć. Gdy nerwy cię zawiodą, nie powstrzymuj się i wykrzycz całą złość.
Nie sposób dziś uniknąć sytuacji stresowych. Towarzyszy nam on bowiem w niemalże każdej sytuacji. Warto jednak znać i wdrażać w życie opisane metody redukcji stresu, aby móc niwelować jego skutki.
Wiele przydatnych narzędzi, które można szybko i w łatwy sposób zastosować a do tego dają namacalne efekty skupia trening mentalny. Trenując swój mental jesteśmy w stanie wpływać na to w jaki sposób odczuwamy stres.
Jednym z ciekawych narzędzi jest wizualizacja. W większości przypadków opiera się ona na emocjach pozytywnych, które mają dodać nam pewności siebie, odnaleźć spokój i równowagę, zrelaksować się. Jeżeli zatem w Twoim życiu w ostatnim czasie było sporo sytuacji stresowych warto wypróbować np. „wizualizację z balonami”.
Zamknij oczy, usiądź wygodnie i przypomnij sobie wszystkie te myśli, które potęgują Twój stres. Następnie wyobraź sobie siebie, jak stoisz gdzieś np. w parku czy na łące a stresujące myśli wrzucasz w balony, które trzymasz w ręku. Zobacz jak np. myśl „nie dam rady” wrzucasz w balon czerwony, myśl „za mało wiem” wrzucasz w balon niebieski. Zobacz jak wszystkie myśli po kolei w Twojej wyobraźni wrzucasz kolejno w balony. Następnie zobacz, jak otwierasz garść z balonami a one odlatują w powietrze i widzisz, jak odpływają coraz wyżej aż do momentu, gdy przestajesz je dostrzegać. Co teraz czujesz? Może więcej spokoju? Może jest ci lżej?
Zauważ, że w twoim życiu było już na pewno wiele sytuacji stresujących. Przypomnij sobie w ilu z nich sobie poradziłeś. Uświadom sobie czego nauczyły Cię te sytuacje. Zastanów się nad tym czego prawdopodobnie byś się nie nauczył, gdyby nie to zdarzenie. Pomyśl co jako mentor, osoba, która już przeszła przez konkretną sytuację poradziłbyś innej osobie, która przechodzi przez to samo.
Warto kolekcjonować te momenty, w których już kiedyś poradziliśmy sobie z daną sytuacją- to pokazuje, że potrafimy to zrobić, dzięki temu wzmacnia się nasza pewność siebie.
W stresujących sytuacjach jest nam często ciężko patrzeć z optymizmem w przyszłość niemniej warto podjąć ten trud i wyobrazić sobie, że wszystko, co nam się przytrafia dzieję się, dlatego aby przygotować nas do czegoś lepszego.
Trening mentalny daje spektrum możliwości radzenia sobie ze stresem. Wiele z nich to proste narzędzia niemniej jak w przypadku każdego treningu, aby zobaczyć jego efekty należy wykonywać go regularnie.
Monika Golly
Akademia Trenerów Mentalnych, ed. 26
Bibliografia:
- Kelly McGonigal „Siła stresu. Jak stresować się mądrze i z pożytkiem dla siebie”
- Daniel Z. Lieberman, Michael E. Long “Mózg chce więcej. Dopamina. Naturalny dopalacz”
- David Perlmutter, Austin Perlmutter , Kristin Loberg “Mózg na detoksie”.
