W dzisiejszym, szybko zmieniającym się świecie, coraz więcej osób sięga po różne metody rozwoju osobistego i profesjonalnego wsparcia. Niezależnie od tego, czy chodzi o zwiększenie pewności siebie, osiągnięcie konkretnych celów zawodowych, czy lepsze radzenie sobie ze stresem – możliwości jest wiele.
Cztery najczęściej stosowane metody rozwoju osobistego to: coaching, mentoring, tutoring oraz trening mentalny. Choć wszystkie wspierają człowieka w rozwoju, różnią się podejściem, celem i formą relacji. W tym artykule przyjrzyjmy się im bliżej, a także zobaczmy, jakie inne formy wsparcia mogą towarzyszyć naszej drodze ku pełniejszemu życiu.
Metody rozwoju osobistego
1. Coaching – odkrywanie potencjału przez pytania
Coaching to partnerska relacja między coachem a klientem (nazywanym też coachee), której głównym celem jest wspieranie osoby w osiąganiu zamierzonych celów. Kluczowym narzędziem coacha są pytania – to one mają pomóc klientowi w odkrywaniu zasobów, przełamywaniu wewnętrznych barier i znajdowaniu własnych rozwiązań.
Coach nie doradza i nie daje gotowych odpowiedzi – zakłada, że klient sam najlepiej zna siebie i swoje potrzeby. Dzięki temu coaching jest metodą, która wzmacnia samodzielność, poczucie sprawczości i odpowiedzialność za własne decyzje. Często stosuje się go w rozwoju zawodowym (np. coaching kariery, leadership coaching), ale także w życiu prywatnym (life coaching).
2. Mentoring – mądrość płynąca z doświadczenia
Mentoring to relacja oparta na przekazywaniu wiedzy i doświadczenia przez osobę bardziej doświadczoną (mentora) osobie mniej doświadczonej (mentee). Mentor może być przewodnikiem, doradcą, inspiracją – jego rola polega na dzieleniu się własną drogą, błędami i sukcesami, by pomóc drugiej osobie w rozwoju.
To metoda szczególnie popularna w środowiskach biznesowych, akademickich czy startupowych. Dobrze prowadzony mentoring pozwala nie tylko unikać powielania cudzych błędów, ale też rozwijać się szybciej dzięki cennym wskazówkom i perspektywie osoby, która już przeszła podobną drogę.
3. Tutoring – indywidualne wsparcie w nauce i rozwoju
Tutoring kojarzy się najczęściej z pomocą edukacyjną, ale jego współczesna forma to znacznie więcej. To indywidualna relacja, w której tutor towarzyszy uczniowi (lub osobie dorosłej) w procesie rozwoju intelektualnego i osobistego. Nie tylko pomaga w nauce, ale też rozwija krytyczne myślenie, samodzielność, umiejętność planowania i refleksji.
Tutoring szczególnie dobrze sprawdza się w środowiskach edukacyjnych – w szkołach, na uczelniach, ale także w programach rozwoju młodzieży. Dobrze prowadzony tutoring stawia na relację, dialog i indywidualne podejście, a nie tylko przekazywanie wiedzy.
4. Trening mentalny – siła psychiczna w sporcie i życiu
Trening mentalny to metoda pracy nad psychiką, która wywodzi się ze świata sportu, ale coraz częściej stosowana jest również w biznesie, edukacji i życiu codziennym. Jego celem jest wzmacnianie odporności psychicznej, koncentracji, motywacji, radzenia sobie ze stresem i emocjami.
To praktyczna metoda, nastawiona na działanie i widoczne efekty. W odróżnieniu od coachingu, trener mentalny może również dostarczać konkretnych narzędzi i technik do zastosowania w codziennym życiu.
Inne formy wsparcia – psychoterapia, doradztwo, konsulting, nauczanie
Oprócz czterech głównych metod, warto wspomnieć także o innych formach wsparcia, które mogą być cennym uzupełnieniem lub alternatywą.
Jedną z nich jest psychoterapia, która – w odróżnieniu od coachingu – skupia się na leczeniu problemów emocjonalnych i psychicznych. Jeśli trudności mają głębsze podłoże, terapia może być niezbędnym krokiem przed podjęciem innych działań rozwojowych.
Kolejną formą jest doradztwo, które polega na udzielaniu porad i wskazówek, które pomagają osobie podjąć najlepszą decyzję w danej sytuacji. Doradca nie podejmuje decyzji za klienta, lecz wspiera go w samodzielnym rozwiązaniu problemu.
Natomiast konsulting to profesjonalna usługa, w której konsultant analizuje sytuację klienta i proponuje konkretne rozwiązania, często również pomagając w ich wdrożeniu. Konsulting opiera się na specjalistycznej wiedzy i doświadczeniu eksperta w danej dziedzinie.
Nauczanie to z kolei celowy i zorganizowany proces przekazywania wiedzy, umiejętności i wartości przez nauczyciela lub instruktora uczniowi lub grupie uczniów. Nauczanie odbywa się według ustalonego programu i ma na celu rozwój intelektualny, społeczny i emocjonalny ucznia.
Psychoterapia, doradztwo, konsulting i nauczanie to różne formy wsparcia, które pomagają ludziom rozwijać się, podejmować decyzje i radzić sobie z wyzwaniami. Choć każda z nich ma inny cel i metody działania, wszystkie opierają się na relacji i komunikacji między specjalistą a osobą wspieraną.
Podsumowanie: Jak wybrać odpowiednią drogę dla siebie?
Wybór metody zależy przede wszystkim od celu, jaki chcemy osiągnąć, oraz od naszej aktualnej sytuacji. Coaching wybierz jeśli potrzebujesz wsparcia w realizacji celów i zmianie nawyków. Mentoring będzie trafnym wyborem jeśli szukasz inspiracji i przewodnictwa od osoby z większym doświadczeniem. Spróbuj tutoringu gdy zależy Ci na indywidualnym podejściu w nauce i rozwoju intelektualnym. Warto sięgnąć po trening mentalny jeśli chcesz pracować np.: nad odpornością psychiczną i motywacją.
Nie bój się eksperymentować i łączyć różnych metod i form. Czasem najlepsze efekty daje połączenie pracy z coachem i udziału w terapii, albo mentoringu i treningu mentalnego. Najważniejsze, by metody i/lub formy były dopasowane do Twoich potrzeb i prowadziły Cię w stronę lepszego, bardziej świadomego życia.
Autorka: Mirosława Gajewska,
trenerka mentalna, coach, wykładowczyni akademicka matematyki, absolwentka Akademii Trenerów Mentalnych Juniorów, ed. 15
————
Zdjęcie pochodzi z jednego ze zjazdów Akademii Trenerów Mentalnych Juniorów i przedstawia pracę własną uczestników.
